5,734 ko'rilgan
Qanday qilib aqlni rivojlantirish mumkin. Insonning eng muhim organi bu uning miyasidir. Miya butun tanani boshqaradi. Miyamiz doim faoliyatda. Uxlasak ham, dam olsak ham, ko’chada yursak ham u to’xtovsiz ishlaydi. Qaysi ozuqalar miya faoliyati uchun foydali? Shu o’rinda bir latifani aytsak: Bir yahudiy kishi bozordan 5 dollarga kichkina baliq olib uyiga ketar edi. Yo’lda bir odam uni uchratib so’rabdi: - Ey do’stim, yahudiylarni nima sababdan aqlli deyishadi. Yahudiy: Chunki biz mana bu baliqdan yeymiz, Sen ham shu baliqni yesang aqling kiradi – deb qo’lidagi baliqni ko’rsatibdi. Haligi kishi yana so’rabdi: shu baliqni menga sot, Yahudiy: Bu juda qimmat Haligi kishi: Necha pul? Yahudiy: 50 dollar. Xullas, haligi kishi, hech o’ylab o’tirmay 50 dollarga baliqni sotib olibdi. Keyin, ertasi kuni baliq bozoriga borsa, xuddi o’sha baliq 5 dollar emish. Jahli chiqib yahudiyni oldiga borib: Nega kecha menga 5 dollarlik baliqni 50 dollarga sotting, meni aldading- ku, debdi. Yahudiy: Ana ko’rdingmi, kecha aqling yo’q edi. Baliq yegach,endi aqling kiribdi – debdi. Latifada oz bo’lsa ham haqiqat yotadi, Baliq go’shtini ko’p istemol qilish inson aqli uchun foyda hisoblanadi. Shuning uchun dengiz bo’yida yashaydigan va baliq ko’p iste’mol qiladigan xalqlarning zehni o’tkir bo’ladi. Yaponlar eng ko’p baliq yeydigan xalqlardan biridir. Ular hatto baliqni ko’p saqlamasdan, dengizdan tutilgan zahoti iste’mol qilishni xush ko’rar ekan. Bundan tashqari shimoliy yevropa davlatlati – skandinaviya o’lkalari ham juda ko’p baliq iste’mol qiladilar. Mevalardan esa olma ham miya faoliyati uchun uchun foydalidir. Lekin insonni aqlli yoki aqlsiz bo’lishi bu faqat ozuqaga bog’liq emas. Aslida aql hammada ham bor. Lekin ba’zi odamning aqli hisob-kitob ishlari uchun yaxshi ishlaydi. Ba’zi odamlarni miyasi odamlarni boshqarish uchun yaxshi ishlaydi. Ba’zi odamlarning aqli o’zaro muomalada yaxshi ishlaydi. Ba’zilar esa hiyla- nayrang ko’rsatishda juda aqlli bo’ladi va hokazo. Matematikani zo’r bilgan odam shaxmat o’ynolmasligi mumkin. Aytaylik, biror odam matematik hisoblashlarni juda zo’r bajara oladi, lekin o’sha odam hayotda biror muamoga duch kelsa hech ish qo’lidan kelmasligi mumkin. Demak odam aqlini qaysi ish uchun ko’p ishlatsa, ya’ni nima uchun ko’p bosh qotirsa o’sha ishda aqlli bo’ladi. Aql bu ko’pincha insonga tug’ma berilgan bo’ladi. Ba’zi hollarda esa yoshlikdan ko’p aqliy mehnat qilish – masalan, yoshlikdan kubik o’yinlari o’ynash, shashka o’yini yoki oddiy arifmetikani o’rganish kabilar yosh bolani aqlini tez rivojlanishiga sabab bo’ladi. Xo’sh, ozuqalar aqlga qanday foyda qiladi, degan savol tug’iladi. Ozuqa bu – agar siz aqliy mehnat bilan shug’ullansangiz, qilayotgan ishlaringiz uchun sizni zehningizni o’tkirlashga xizmat qilishi mumkin. Masalan hisoblash ishlari bilan shug’ullanadigan odam agar baliq go’shtini ko’p iste’mol qilsa, ba’zi aqli yetmagan hisoblashlari endi oson bo’lishi mumkin. Insondagi qobiliyatlar ko’p holda tug’ma bo’ladi. Ammo ba’zi odamlarning qobiliyati keyinchalik namoyon bo’lishi ham mumkin. Aqlni rivojlantirish bu xuddi jismoniy atletikaga o’xshaydi. Og’ir atletika bilan shug’ullanishda siz qaysi a’zo bilan tosh ko’tarishni mashq qilsangiz o’sha a’zoingiz muskullari baquvvat bo’ladi. Butun tanangizni birdaniga baquvvat qiladigan mashq yo’q. Yoki butun tanni bir vaqtda baquvvat qiladigan dori ham yo’q. Xuddi shunga o’xshash. Qaysi ishda aqlli bo’lishni istasangiz, avvalo o’sha ishga bo’lgan qiziqish bo’lishi kerak, va ikkinchidan esa o’sha ish yoki muammo ustida ko’p bosh qotirish kerak xolos. Qaysi muammoni ko’p o’ylayversangiz uning yechimi topish mumkin. Aqliy o'yinlar Ba’zi o’yinlar ham fikrlashingizni o’tkirlashtiradi. Masalan: Shaxmat, shashka, krossvord yechish, topishmoqlar, kubik terish, mantiqiy masalalar yechish va hokazo. Bular ayniqsa yosh o’spirin bolalarni fikrini charxlaydi. Kitob o'qish foydalimi? yoki... Ko’pchilik katta yoshdagilarni aytishicha ko’p kitob o’qish odamni aqlli qiladi. Lekin bu gapni mutlaqo to’g’ri deb bo’lmaydi. Ko’p kitob o’qigan odam aqlli bo’lib qolmaydi. Avvalo kitobni qandayligiga bog’liq. Roman hikoya ertak kitoblar insondagi tasavvurni kengaytirishi mumkin. Ya’ni voqealarni ko’z oldida jonlantirish qobiliyati paydo bo’ladi. Tarixiy kitoblar yoki dunyo mamlakatlari haqidagi kitoblar esa insonni dunyoqarashini kengaytiradi. Bir xil turdagi kitobni o’qiyverish tafakkurni faqat bir tomonlama rivojlantiradi. Turli ilm o’rganish va ma’ruzalar tinglash insonning tafakkurini oshiradi. Lekin bir narsani unutmang, Behuda bilimlarni ko’p o’qish, miyamizni keraksiz axborotlar bilan to’ldrish salbiy natija berishi mumkin. Ko’p keraksiz narsalarni o’rganish oqibatida xotira sustlashi mumkin. Qishloq joylarda yashovchi odamlarning xotirasi shaxarlik odamga nisbatan ancha mustahkam bo’ladi. Ko'p taomlanish kerakmi? yoki .... Inson zehnini o’tkirlashtiradigan yana muhim vazifa bu bir qancha muddat och yurish. Ko’p ovqat bilan qorin to’ydirish insonning miya faoliyatini sustlashtiradi. Shuning uchun har zamonda bir necha kun ro’za tutish inson tafakkurini tiniqlashtiradi. Dinimizda har yili 1 oy ro’za turishning juda ko’p hikmatlari bor. Ro’za turib och yurish tufayli miya faoliyatimiz yaxshilanadi. Pol Breg nomli yozuvchining "Ochlik mo’jizasi” nomli kitobida ochlikning aqlimizga qanday foyda ekanligi haqida o’qishingiz mumkin.

Maqola : Aql saytidan olindi.
Bu mavzu Shaxsiy rivojlanish bo'limida 28 Okt, 16 da maqola yozgan.
28 Okt, 16 Qayta tahrirladi! | 5,734 ko'rilgan
To'g'risi yaxshi chiqqan lekin bir joyiga mutlaqo qo'shilmayman, do'stim, tug'ilganimdan beri aqliy mehnat bilan juda ko'p shug'ullanaman, keraksiz bilimlar debsiz. Bilimni keraksizi bo'lmaydi Qaytarib aytaman, har qanday bilim ham kerakli. Inson qancha bilimli bo'lsa, undagi fikrlash ham xotira ham kuchayadi, Xotira bilan nafsning bir o'xshash jihati xotirada bilim qancha ko'p bo'lsa, u yanada ko'proq bilim istaydi, yodlash qobiliyati shuncha kuchayadi. ,,Keraksiz bilimlar'' hisobiga xotira hech qachon zaiflashib qolmaydi. Xotirani kuchaytirish uchun faqat taom yeyish qoidalariga rioya qilish emas, uni mashq qildirish kerak. Keyin Intelektual koeffitsiyenti yuqori insonlarni xotirasi ham shunga yarasha kuchli bo'ladi. Unutish bu normal holat. Lekin to'g'risi hatto go'daklikdagi ba'zi tushlarim ham yodimda turibdi. Chunki bu tush menda o'sha paytda shunday hissiyot uyg'otganki(shafqat) uni qayta qayta eslashga majbur bo'lib hozir ham eslab yuribman, gapirsak gap ko'p do'stim, aqlli bo'lish uchun bilim olishga intilish, xotira kuchli bo'lishi uchun esa miyyaga yaxshi ta'sir qiladigan mashqlar, musiqalar(Motsart musiqalarini bir hafta eshitsangiz IQ ingiz 10% oshar ekan) xotirani kuchaytirishda yordam beradigan taomlar yeb turish kerak.
Shu yerda ham shunaqa deyilganu
men faqat keraksiz bilimlar degan joyiga e'tiroz bildirdim va Motsartni qo'shib qo'ydim. Motsart haqidagi gapim fakt
nega matn bunaqa yozilgan???
menimcha bu ko'chirib  joylashtirishdagi muammo. Shuni avval Word ga ko'chirib keyin saytga qo'yish kerak edi.
Motsart musiqalarini qayerdan olsam bo'ladi topish qiyinroq ekan