"Cokrasheniye" Qisqartirishga tushgan xodim ishga kelmasa nima qilish kerak.
Murojaat: Assalomu alaykum men kadrlar bo‘yicha inspektorman tashkilotimizga sokrasheniya keldi. Sokrasheniyaga tushgan xodimlarga ogohlantirish xatini berdik. Ogohlantirish xatini olgan xodimlar ishga kelmay kuydi. Haftasiga bir Kun ruxsat berdik. Ish izlash uchun. Lekin ular ishga kelmay kuyishdi. Ogohlantirish muddati tugashiga bir oy bor hali. Qanday intizomiy chora ko‘llashim mumkin. Mehnat intizomini bir marta qo‘pol buzdi deb ishdan bo‘shatishim mumkinmi. Qanday yo‘l tutsam turi bo‘ladi, yordam bervoring.
Obunachimiz haqiqatdan ham qiziq savolni ko‘tarib chiqishibdi. Haqiqatdan ham qisqartirishga tushgan xodimlarda bunday holatlar tez-tez kuzatilib turadi, buning sababi ishda kelajakka bo‘lgan ishonchning yo‘qolishi va yangi ish qidirishdagi stresslar bilan bog‘liq.
Bu holatga ikki xil yondashish mumkin. keling har ikki yondashuvga birma-bir to‘xtalib o‘tamiz.
Birinchi yondashuv ogohlantirish muddatini pullik kompensatsiyaga almashtirish orqali masalaga ijobiy yechim berish mumkin. MK 165-moddasi 3-qismi qisqarishga tushgan xodimning ogohlantirish muddatini pullik kompensatsiyaga almashtirishni nazarda tutadi, unga ko‘ra ish beruvchi ogohlantirish muddatlarini ogohlantirish muddatining davomiyligiga muvofiq keladigan pulli kompensatsiya bilan almashtirishga haqlidir. Xodimga ogohlantirish muddatiga mutanosib pulli kompensatsiya to‘lash ish beruvchini qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa to‘lovlarni amalga oshirish majburiyatidan, shuningdek o‘zga to‘lovlarni, agar ular mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarda yoki mehnat shartnomasida nazarda tutilgan bo‘lsa, amalga oshirishdan ozod etmaydi. Ya’ni ta’tilni pullik kompensatsiyaga almashtirishda xodimning roziligi shart emas
Bu yerda ish beruvchi xodimga bergan ogohlantirish muddatini pullik kompensatsiyaga almashtirish bo‘yicha buyruq chiqaradi va masalaga ijobiy yechim beradi. Xodim ham kuymaydi, ish beruvchi ham xodimni ishga kelmasligi bilan bog‘liq asabiy jarayondan qutilib, masalaga qonuniy yechim beradi.
Ikkinchi usul bu xodimga mehnat intizomini bir marta qo‘pol tarzda buzgani munosabati bilan mehnat shartnomasini bekor qilish.
Bu usulni tavsiya qilmayman, ammo o‘tkazib yuborgan xodimlarga nisbatan qo‘llash mumkin. Ya’ni Mehnat kodeksining 161-moddasi ikkinchi qismi beshinchi bandi xodimning o‘z mehnat majburiyatlarini bir marta qo‘pol ravishda buzganligi munosabati bilan mehnat shartnomasini bekor qilishni nazarda tutadi.
Ko‘pchilik korxonalarning jamoa shartnomasida xodimning ketma-ket 3 kun ish joyida bo‘lmasligi mehnat shartnomasini bir marta qo‘pol tarzda buzish hisoblanadi. Albatta ikkinchi usulni qo‘llashda jamoa shartnomasidagi xodimning mehnat intizomini bir marta qo‘pol tarzda buzishi degan qoidalarni yaxshilab o‘rganib chiqib qaror qabul qilish lozim bo‘ladi.
Ikkinchi usul qo‘llanganda xodimga jobir bo‘ladi, sababi MKning 161-moddasi 2-qismi 5-bandi bilan mehnat shartnomasi bekor qilinganda hodim qisqartirish bilan bog‘liq xodimga beriladigan imtiyozlardan (kompensatsiya, uchinchi oylik va ishdan bo‘shatish nafaqasi) foydalana olmaydi.