MIB NING XARAKATLARI QONUNIYMI?
Assalomu aleykum.
Men ayolim bilan ajrashgan edim 1 nafar farzandim bor. Aliment to‘layotganimda ayolim boshqa turmush qurib 2022 yil alimentdan voz kechish davosi bilan majburiy ijroga ariza yozgan edi. Va men 2022 yildan beri aliment to‘lamayotgan edim. Endi Majburiy ijro meni chaqirib 28 million qarzdorligim borligini va ayolim bergan ariza rad qilinganligini aytayapti. Oradan 3 yil o‘tib endi xabar berilayapti. Bu qanchalik to‘g‘ri va men nima qila olaman. Agar bu ariza rad qilinganligini bilganimda alimentni to‘xtatmasdan to‘lar edim.
JAVOB:
Yuborgan xujjatlaringizga ko‘ra, MIBning 2022 yil 10 avgustdagi "Ijro ish yuritishini tamomlash hamda ijro xujjatlarini undiruvchiga qaratish to‘g‘risida"gi qaroriga ko‘ra, sizdan aliment undirish bo‘yicha ish tamomlangan. Bunga asos "Sud xujjatlari va boshqa organ hujjatlarini ijro etish to‘g‘risida"gi Qonunning 40-moddasi 1-xatboshisi hisoblanadi. Unga ko‘ra: Ijro hujjatlarida ko‘rsatilgan undiruv (talab) amalga oshirilmagan yoki qisman amalga oshirilgan bo‘lsa, bunday ijro hujjatlari undiruvchining arizasiga ko‘ra undiruvchiga qaytariladi. Ya’ni ushbu moddaga ko‘ra ishni tamomlash uchun xotiningiz sizni alimentga berish to‘g‘risidagi arizasini qaytarib olish to‘g‘risida ariza yozishi kerak. Shundan so‘ng MIB xodimi ishni tamomlaydi va sizdan har oyda undiriladigan alimentni undirish ham to‘htatiladi. Undirilmagan oy, yillar uchun hech qanday muddat hisoblanmaydi.
MIB xodimining sizga aytgan "xotiningizni aliment undirish to‘g‘risidagi arizasini qaytarib olish to‘g‘risidagi arizasi rad etilgan" degan vajining o‘zi, umuman qonunda mavjud emas, chunki aliment olish yoki olmaslik sobiq xotiningizni xuquqi. Uni rad etish MIBning vakolatiga kirmaydi.
Yana bir narsaga e’tibor bersak, sobiq xotiningizni qayta alimentga berish huquqi mavjud. Agar 2024-yildan boshlab qayta aliment tayinlashni so‘rab murojaat etgan taqdirda ham, Oila kodeksining 136-moddasiga ko‘ra, aliment olish huquqiga ega bo‘lgan shaxs, aliment talab qilish huquqi vujudga kelganidan so‘ng qancha muddat o‘tganidan qat’i nazar, xohlagan vaqtda aliment undirish to‘g‘risidagi talab bilan sudga murojaat qilishga haqlidir.
Shu bilan birga, mazkur modda 136-modda talablariga ko‘ra, aliment o‘tgan davr uchun uch yillik muddat doirasida undirilishiga har qanday holatda ham emas, faqat ta’minot uchun mablag‘ olish choralari sudga murojaat qilingunga qadar ko‘rilganligi, ammo aliment to‘lashi shart bo‘lgan shaxsning uni to‘lashdan bosh tortganligi oqibatida aliment olinmaganligi asos bo‘ladi.
Ya’ni, bu moddaga ko‘ra, xotiningiz sizni qayta alimentga bersa, faqat o‘sha arizani qayta bergan paytdan boshlab undiriladi. Undan avvalgi davrlar uchun emas. Undan avvalgi davrlar uchun undirilishi mumkin, qachonki siz aliment to‘lashdan bo‘yin tovlab yurgan bo‘lsangiz. Lekin siz bunday qilmagansiz. Demak bu qismini sizga nisbatan qo‘llashlari mutlaqo xato. Vaziyatingizda MIBning xarakatlari noqonuniy xisoblanadi.
MIB xodimining ustidan, "Sud xujjatlari va boshqa organ hujjatlarini ijro etish to‘g‘risida"gi Qonunning 86¹-moddasiga ko‘ra, davlat ijrochisining qarori, harakati (harakatsizligi) ustidan shikoyat qaror chiqarilganligi to‘g‘risida xabar qilingan kundan yoki manfaatdor shaxsga o‘z huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari buzilganligi haqida ma’lum bo‘lgan paytdan e’tiboran o‘n kunlik muddatda davlat ijrochisi joylashgan yerdagi ma’muriy sudga yoxud bo‘ysunuv tartibida yuqori turuvchi organga, mansabdor shaxsga beriladi.
Davlat ijrochisining qaroriga qonunda belgilangan tartibda prokuror tomonidan protest keltirilishi mumkin.