Xodim qaysi oyda ishga kirgan bo‘lsa, har yili o‘sha oyda ta’til oladimi? Yoki boshqa oyda ham berish mumkinmi?
Xodimni qaysi oyda ishga kirgan bo‘lsa, o‘sha oyda ta’tilga chiqadi degan qoida noto‘g‘ri. Mehnat kodeksining 225-moddasida ish yili degan tushuncha mavjud. Unga ko‘ra, ish yili deganda xodimning muayyan ish beruvchida o‘n ikki oyga teng bo‘lgan va haqiqatda ish boshlangan sanadan e’tiboran hisoblab chiqariladigan ish davri tushuniladi. Mehnat kodeksining 230-moddasiga asosan har yilgi mehnat ta’tili har yili, ushbu ta’til berilayotgan ish yili tugaguniga qadar berilishi kerak. Masalan, xodim 2023 sentyabr oyida ishga kirgan bo‘lsa, u 2024 yil sentyabrgacha ta’tilga chiqishi shart. Ya’ni xodimni shu ish yili davomida ta’tilga chiqarish mumkin.
MKning 228-moddasining 7-qismiga asosan jadvalda belgilangan har yilgi mehnat ta’tilini berish vaqti xodim va ish beruvchi o‘rtasidagi kelishuvga binoan o‘zgartirilishi mumkin. Ya’ni belgilangan jadval xodim va ish beruvchining kelishuvi bilan bemalol o‘zgartirilishi mumkin.
Bundan tashqari olti oy to‘lmasdan ta’til oladigan va xodimning xoxishiga ko‘ra ta’til oladigan toifalar mavjud. Masalan MKning 227-moddaning 3-qismiga asosan olti oy o‘tguniga qadar xodimning xohishiga ko‘ra quyidagilarga har yilgi mehnat ta’tili beriladi:
ayollarga — homiladorlik va tug‘ish ta’tilidan oldin yoki undan keyin;
o‘n to‘rt yoshga to‘lmagan bitta yoki undan ortiq bolani (o‘n olti yoshga to‘lmagan nogironligi bo‘lgan bolani) tarbiyalayotgan shaxslarga (yolg‘iz ota-onaga, shu jumladan beva ayollarga, beva erkaklarga, nikohdan ajralganlarga, muddatli harbiy xizmatdagi harbiy xizmatchilarning xotinlariga, ota-onaning o‘rnini bosuvchi shaxslarga);
o‘n sakkiz yoshdan kichik bo‘lgan shaxslarga;
rezervga bo‘shatilganidan keyin uch oydan kechiktirmay ishga kirgan muddatli harbiy xizmatni o‘tagan sobiq harbiy xizmatchilarga;
1941 — 1945 yillardagi urush qatnashchilariga va imtiyozlari bo‘yicha ularga tenglashtirilgan shaxslarga;
I va II guruh nogironligi bo‘lgan xodimlarga;
ishdan ajralmagan holda ta’lim tashkilotlarida o‘qiyotganlarga, agar ular o‘zining har yilgi mehnat ta’tilini imtihonlar, sinovlar (zachyotlar) topshirish, bitiruv malakaviy ishlarini, magistrlik dissertatsiyalarini, kurs, laboratoriya ishlarini va boshqa o‘quv ishlarini bajarish vaqtiga to‘g‘rilab olishni xohlasa;
jamoa kelishuvlarida, shuningdek jamoa shartnomasida yoxud ichki hujjatlarda belgilangan boshqa hollarda boshqa xodimlarga.
Ya’ni bunday xodimlarni ish beruvchi bugun ishga olgan bo‘lsa, ular ertasi kuni ta’tilga chiqishga ham haqli degani.
Shuningdek, MK 228-moddaning 4-qismida ham shunga o‘xshash xodimlar bor bu toifadagi xodimlarga har yilgi mehnat ta’tili unga qulay bo‘lgan vaqtda quyidagilarga berilishi kerak.
Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, xodim qaysi oyda ishga kirgan bo‘lsa, o‘sha oyda ta’tilga chiqsin degan qoida mavjud emas.Xodimni ishga kirgan yilning istalgan vaqtida ish beruvchi bilan kelishgan holda ta’tilga chiqarish mumkin.