Er-xotin bir-biriga aliment to‘lash majburiyati. Muhim 5 jihat
1. Er-xotin ajrashmagan taqdirda ham bir-biriga moddiy yordam berishi shart
Er-xotin ajrashmagan taqdirda ham bir-biriga moddiy yordam berishi shart. Yordam berishdan bosh tortilgan taqdirda, ikkinchi tomon sud orqali aliment olishi mumkin.
Xo‘sh, aliment kimlarga beriladi? Oila kodeksiga ko‘ra, quyidagi shaxslar aliment so‘rashi mumkin:
yordamga muhtoj, mehnatga layoqatsiz er yoki xotin;
xotin homiladorlik davrida va o‘rtada bola tug‘ilgan kundan e’tiboran 3 yil davomida;
o‘rtadagi nogironligi bo‘lgan bolani u 18 yoshga to‘lguniga qadar parvarishlashni yoki bolalikdan I guruh nogironligi bo‘lgan o‘rtadagi bolani parvarishlashni amalga oshirgan, yordamga muhtoj bo‘lgan er (xotin).
Ammo har doim ham emas – aliment to‘lashi so‘ralayotgan tomon moddiy yordam berishga imkoniyati bo‘lishi kerak.
Bu har bir holatda sud tomonidan alohida hal qilinadi.
2. Nikohdan ajralganidan keyin sobiq er (xotin)ning ta’minot olish huquqi
Yetarli mablag‘ga ega bo‘lgan sobiq er (xotin)dan:
sobiq xotin homiladorlik davrida va o‘rtada bola tug‘ilgan kundan boshlab 3 yil davomida;
o‘rtadagi nogironligi bo‘lgan bolani u 18 yoshga to‘lguniga qadar parvarishlashni yoki bolalikdan I guruh nogironligi bo‘lgan bolani parvarishlashni amalga oshirgan, yordamga muhtoj bo‘lgan sobiq xotin (er);
nikohdan ajralgunga qadar yoki nikohdan ajralgan paytdan boshlab bir yil davomida mehnatga layoqatsiz bo‘lib qolgan yordamga muhtoj sobiq xotin (er);
nikohdan ajralgan paytdan boshlab besh yil ichida pensiya yoshiga yetgan yordamga muhtoj xotin (er), agar er-xotin uzoq vaqt nikohda turishgan bo‘lsa, sud tartibida aliment talab qilish huquqiga ega.
Nikohdan ajralgandan keyin sobiq er yoki xotinga to‘lanadigan aliment miqdori va uni to‘lash tartibi sobiq er-xotin o‘rtasidagi kelishuv bilan belgilanishi mumkin.
3. Aliment miqdori
Er-xotin o‘rtasida aliment to‘lash to‘g‘risida kelishuv bo‘lmasa, er yoki xotinga sud tartibida undirib beriladigan aliment miqdori sud tomonidan er yoki xotinning moddiy va oilaviy ahvolini hamda taraflarning e’tiborga loyiq boshqa manfaatlarini e’tiborga olib, har oyda pul bilan to‘lanadigan qat’iy summada belgilanadi.
Aliment miqdori mehnatga haq to‘lash eng kam miqdori 11,75 foizidan kam bo‘lmasligi kerak (bungi kunda 135 ming so‘m).
4. Aliment to‘lash to‘xtatishi/cheklanashi
Sud quyidagi hollarda:
agar er-xotin nikohda qisqa vaqt mobaynida bo‘lgan bo‘lsa;
agar o‘z ta’minoti uchun mablag‘ to‘lanishini talab qilayotgan er yoki xotinning noloyiq xulq-atvori tufayli nikohdan ajratilgan bo‘lsa;
agar yordamga muhtoj er yoki xotinning mehnatga layoqatsiz bo‘lib qolishi uning spirtli ichimliklarni, giyohvandlik vositalarini, psixotrop moddalarni suiiste’mol qilishi yoki qasddan jinoyat sodir etishi oqibatida yuz bergan bo‘lsa, er (xotin)ni yordamga muhtoj mehnatga layoqatsiz xotin (er)ga ta’minot berish majburiyatidan ozod qilishi yoxud bu majburiyatni muayyan muddat bilan cheklab qo‘yishi mumkin.
5. Aliment olish huquqining tugashi
Er-xotinning bir-biridan ta’minot olish huquqi asos bo‘lgan shartlar tugagan taqdirda, shuningdek nikohdan ajralgan yordamga muhtoj, mehnatga layoqatsiz er yoki xotin yangi nikohga kirganda tugaydi.
Bunday hollarda, agar ta’minot uchun mablag‘ sudning hal qiluv qaroriga binoan undirilgan bo‘lsa, uni to‘lashi shart bo‘lgan er (xotin) bundan buyon aliment to‘lashdan ozod etish haqidagi talab bilan sudga murojaat qilishga haqli.
telegram kanal Yuristlar_maslahati