Bizning tashkilot O‘zbekitondagi xalqaro tashkilot maqomidagi tashkilot. Firmamizga yurist olmoqchimiz biroq shtat yo‘q. Bu masalani moliyadan hal qila olmayapmiz. Fuqarolik huquqiy shartnoma asosida shartnoma tuzsak bo‘ladimi? Mehnat shartnoma va fuqarolik huquqiy shartnomaning nima farqi bor?
JAVOB:
Fuqarolik-huquqiy shartnomaga ko‘ra, mehnat shartnomasidan farq qilib, muayyan muddatda yakka tartibdagi aniq vazifa (topshiriq, buyurtma va boshqalar) bajariladi. Uning predmeti mehnat shartnomasiga binoan bo‘lganidek bevosita mehnat jarayoni emas, balki pirovard mehnat natijasi (masalan, tayyorlangan buxgalteriya hisoboti, qurilgan yoki ta’mirlangan bino yetkazib berilgan yuk, saytning meb-dizayni, ishlab chiqilgan dasturiy mahsulot va hokazo) hisoblanadi.
Mehnat shartnomasi xodim bilan ish beruvchi o‘rtasida muayyan mutaxassislik, malaka, lavozim bo‘yicha ishni ichki mehnat tartibiga bo‘ysungan holda taraflar kelishuvi, shuningdek mehnat to‘g‘risidagi qonunlar va boshqa normativ hujjatlar bilan belgilangan shartlar asosida haq evaziga bajarish haqidagi kelishuvdir. Xodim va ish beruvchi mehnat shartnomasining taraflari bo‘lib hisoblanadilar. Ular o‘rtasidagi munosabatlar avvalo Mehnat kodeksi bilan tartibga solinadi.
Mehnat shartnomasining o‘ziga xos jihatlari quyidagilarda ifodalanadi, birinchidan, xodim o‘z vazifalarini bajarishini uning mehnat jamoasi tarkibiga kirishi taqozo etgan, ikkinchidan, u mehnat vazifasini shaxsan o‘zi, o‘z mehnati bilan amalga oshirishi kerak, chunki yuzaga keladigan munosabatlar ayni uning salohiyatini mehnat faoliyatining muayyan turiga qo‘llash bilan bog‘langan. Xodimning korxonada belgilangan ichki mehnat tartibi qoidalari, mehnat rejimi, ish
beruvchining uning ishiga taalluqli ko‘rsatmalariga bo‘ysunishi shartligi mehnat munosabatlarining muhim xususiyatidir.
Mehnat kodeksining 11-moddasiga asosan Xodim bilan ish beruvchi o‘rtasidagi yakka tartibdagi mehnatga oid munosabatlarni haqiqatda tartibga soladigan fuqarolik-huquqiy xususiyatga ega shartnomalar tuzish taqiqlanadi. Biroq bundan fuqarolik-huquqiy shartnoma tuzish mumkin emas degan xulosaga kelmaslik kerak, sizning holatingizga agar ishxonangizda yurisit uchun alohida shtat ajratilmagan bo‘lsa, mehnat shartnomasi asosida u bilan mehnat munosabatlarini amalga oshira olmaysiz.
Bu vaziyatda siz yurist bilan fuqarolik-huquqiy shartnoma asosida ishlashingizga yo‘l qo‘yiladi. Biroq, MK ning 11-modldasi 12-qismiga ko‘ra fuqarolik-huquqiy xususiyatga ega shartnomalar asosida ishlarni bajarayotgan (xizmatlar ko‘rsatayotgan) shaxslarga Mehnat to‘g‘risidagi qonunchilik tatbiq etilmaydi. Ya’ni siz va yurist o‘rtasidagi shartnoma asosida munosabatlar tartibga solinadi.