O‘ZINGIZGA ISHONING, ERKAKLAR!
Mutaxassislar bergan ma’lumotga ko‘ra, qirq yoshdan oshgan erkaklarning yarmidan ko‘pi impotentsiya atalmish muammoga to‘qnash kelar ekan. Bundan ham kattaroq muammo shundaki, odatda erkaklar kasallik belgilari yaqqol ko‘ringan taqdirda ham shifokorga uchrashni o‘zlariga ep ko‘rmaydilar. Ular yo o‘z muammolari girdobiga o‘ralib yashayveradilar, yoki tanish-bilishlar maslahatiga binoan ko‘r-ko‘rona davolashni boshlab yuboradilar. Vaholanki, kasallik sabablari o‘z vaqtida aniqlanib, kerakli davo choralari belgilansa, impotentsiyaga uchragan bemorlarning 95 foizi darddan batamom xalos bo‘lishlari mumkin.
Shifokorlar orasida “impotentsiya”, ya’ni mijozsustligi atamasi qo‘llanilmay qo‘yganiga bir necha yillar bo‘ldi. 1992 yili butun dunyo urologlari bir ovozdan kelishib, buning o‘rniga “erektil disfunktsiya” atamasidan foydalana boshlashdi. Erektil disfunktsiya bu – erektsiyaning bo‘lmasligi yoki uning pasayishi oqibatida to‘laqonli jinsiy aloqaga yaramaslikdir. Agar erkak kishining jinsiy aloqa paytidagi harakatlarining 25 foizi ana shunday muvaffaqiyatsizlik bilan tugasa, unga erektil disfunktsiya tashxisi qo‘yiladi. Erkak kishi uchun bundan og‘ir dard bo‘lmasa kerak. Bu xastalik nafaqat er-xotinning o‘zaro aloqalari buzilishiga olib kelishi, balki oiladagi totuvlikning yo‘qolishi va hatto ajralishga sabab bo‘lishi mumkin. Shunday ekan, kasallikning kelib chiqish sabablarini o‘z vaqtida aniqlab, kerakli muolajani boshlash kerak.
‼️Ko‘pincha erkaklar yosh o‘tishi bilan mijoz sustligi paydo bo‘ladi deb o‘ylashadi. Ammo bu fikr ko‘pam to‘g‘ri emas. Yosh o‘tishi bilan kishida turli kasalliklarga uchrash ehtimoli ortadi, xolos. Impotentsiyaga olib keluvchi sabablar juda ko‘p, biroq shifokorlar quyidagilarni asosiy omillar sifatida ko‘rsatishadi:
- Ruhiy iztiroblar, tushkunlik;
- Asab bilan bog‘liq – umurtqalararo disk jarohati, skleroz, ichkilikbozlik, kichik chanoq sohasi a’zolarida o‘tkazilgan operatsiyas;
- Arterial gipertoniya, chekish, qandli yoki qandsiz diabet;
- Venoz – jinsiy a’zoda qon aylanishining buzilishi;
- Dori-darmonlar ta’siri – qon bosimini tushiradigan preparatlar, antidepressantlar qabul qilish.
Ko‘p hollarda impotentsiyaning paydo bo‘lishini ruhiy o‘zgarishlar bilan bog‘lashadi. Vaholanki, statistikaning ko‘rsatishicha, 60 foiz hollarda jinsiy a’zoga qon yetib kelmaydi, yetib kelgan taqdirda ham tez aylanib, o‘tib ketar ekan. 15 foiz sabab asab tizimida yuzaga kelgan o‘zgarishlar, yana 5 foizi esa endokrin (gormonal) xastaliklar bilan bog‘liq. Ruhiy muammolar ta’sirida kelib chiqadigan impotentsiya esa 20 foizni tashkil etadi, demakki, aynan ana shu sababga yopishib olish to‘g‘ri emas. Qon bosimi oshganda yoki bosimni tushirishga qaratilgan davolash oqibatida erkak jinsiy a’zosida qon aylanishi buzilishi mumkin. Chekish ham xuddi shunday salbiy ta’sirga ega. Ichkilikbozlik oqibatida esa jigar faoliyati o‘zgaradi, buning oqibatida erkaklik gormonlari almashinuvi buzilib, me’yordagi jinsiy funktsiya izdan chiqadi. Demak, bundan xulosa chiqarish mumkinki, jinsiy muammolarga yo‘liqmaslik uchun sog‘lom turmush tarziga amal qilish juda muhim ekan.