Xodim ta’til jadvalida belgilanganidan oldinroq ta’tilga chiqmoqchi, ish beruvchi bunga qarshilik qilishi mumkinmi?
Ta’til jadvalida belgilangan muddat deyilyaptimi, demak, xodim ikkinchi va undan keyingi ish yillarida ishlamoqda. Mehnat kodeksining 228-moddasida ikkinchi va keyingi ish yillari uchun har yilgi mehnat ta’tilini berish har ikki tomon uchun majburiy bo‘lgan ta’tillar jadvali bilan belgilanishi ko‘rsatilganda. Ya’ni, ta’til jadvali ish beruvchi uchun ham, xodim uchun ham majburiydir.
MK 228-moddaning oxirgi qismida “jadvalda belgilangan har yilgi mehnat ta’tilini berish vaqti xodim va ish beruvchi o‘rtasidagi kelishuvga binoan o‘zgartirilishi mumkin” deyilgan. Bu qoidaning mazmuni xodim ta’til jadvalida ko‘rsatilgan muddatdan boshqa muddatda mehnat ta’tiliga chiqmoqchi bo‘lsa, buning uchun ish beruvchining kelishuvi, ya’ni rahbarning roziligi kerak bo‘ladi.
Shunday ekan, umumiy holatlarda ish beruvchi xodimni ta’til jadvalidan boshqa muddatda mehnat ta’tiliga chiqish haqidagi murojaatiga rad javobi berishi ham mumkin.
❗️Biroq, MK 228-moddasida ayrim istisnoviy holatlar bor, bunga ko‘ra quyidagi xodimlar o‘zlariga qulay vaqtda mehnat ta’tili olishga haqli (ya’ni ish beruvchi rad etolmaydi):
➖ayollarga — homiladorlik va tug‘ish ta’tilidan oldin yoki undan keyin;
➖bolani parvarishlash ta’tilidan foydalanayotgan xodimga ushbu ta’tildan oldin yoki keyin;
➖14 yoshga to‘lmagan bir yoki undan ortiq nafar bolani (16 yoshga to‘lmagan nogironligi bo‘lgan bolani) tarbiyalayotgan shaxslarga (yolg‘iz ota-onaga, shu jumladan beva ayollarga, beva erkaklarga, nikohdan ajralganlarga, muddatli harbiy xizmatdagi harbiy xizmatchilarning xotinlariga, ota-onaning o‘rnini bosuvchi shaxslarga);
➖I va II guruh nogironligi bo‘lgan shaxslarga;
➖1941 — 1945 yillardagi urush qatnashchilariga va imtiyozlari bo‘yicha ularga tenglashtirilgan shaxslarga;
➖18 yoshdan kichik bo‘lgan shaxslarga;
➖ishdan ajralmagan holda ta’lim tashkilotlarida o‘qiyotganlarga, agar ular o‘zining har yilgi mehnat ta’tilini imtihonlar, sinovlar (zachyotlar) topshirish, bitiruv malakaviy ishlarini, magistrlik dissertatsiyalarini, kurs, laboratoriya ishlarini va boshqa o‘quv ishlarini bajarish vaqtiga to‘g‘rilab olishni xohlasa;
➖«O‘zbekiston Respublikasi faxriy donori» ko‘krak nishoni bilan taqdirlangan shaxslarga;
➖jamoa kelishuvlarida, shuningdek jamoa shartnomasida yoxud boshqa ichki hujjatlarda belgilangan hollarda boshqa xodimlarga;
➖shuningdek, ishlaydigan erkaklarga agar murojaat qilsa, xotinining homiladorlik va tug‘ish ta’tili davrida beriladi.