O‘QUVCHILAR DARSDAN QOCHSA, KIMGA CHORA KO‘RILADI?
SAVOL.
Umumiy urta talim maktabida o‘qituvchi dars mashg‘ulotiga vaqtida borsa, lekin sinfdagi o‘quvchilar darsdan qochib ketgan bo‘lsa kimga qanday chora ko‘riladi? Oldindan raxmat.
JAVOB.
Juda qiziq savol, chunki bunday holatda ko‘pchilik pedagog xodimlar ularga nisbatan intizomiy jazo qo‘llanilish ehtimolidan xavfsirashadi.
Umuman olganda, amaldagi mehnat qonunchiligi nuqtayi-nazaridan, xodimning o‘z mehnat majburiyatlarini bajarishi uchun ish beruvchi unga yetarlicha sharoit yaratib berishi lozim hisoblanadi.
Mehnat kodeksi 301-moddasiga ko‘ra, xodim tomonidan intizomiy qilmish sodir rtilishi xodimni intizomiy javobgarlikka tortish uchun asos bo‘ladi. Intizomiy qilmish deganda, xodim tominidan o‘z mehnat majburiyatlarini aybli tarzda, g‘ayriqonuniy ravishda bajarmaganligi yoki lozim darajada bajarmaganligi tushuniladi.
Agar yaxshilab ahamiyat bersak, xodim o‘z mehnat majburiyatini o‘zining aybli harakatlari bilan qonunchilikka zid tarzda bajarmasligi kerak bo‘ladi.
Savoldagi holat bo‘yicha to‘xtalsak, bunda o‘quvchining dars jarayonlarida uzluksiz qatnashish majburiyati Xalq ta’limi vazirligining 2022-yil 28-iyuldagi 246-son buyrug‘i 26-bandiga ko‘ra, ana shu o‘quvchi ota-onasining zimmasiga yuklatilgan hisoblanadi.
Ya’ni o‘quvchining ota-onasi o‘z bolasini dars jarayonida dsrsdan qochganligi uchun javobgar hisoblanadi va bunda tegishlicha maktab ma’muriyati tomonidan o‘sha qochib ketgan bolaning fuqarolar o‘z-o‘zini boshqarish vakilligiga yoki hozirda Ichki ishlar vazirligi tarkibidan Milliy gvardiya tizimiga o‘tgan psixolog-inspektorga xabar berilib, shu o‘quvchi bilan tushuntirish ishlari olib borilishi lozim bo‘ladi.
Bundan xulosa qilish mumkinki, bu yerda o‘qituvchi o‘z mehnat majburiyatini o‘ziga bog‘liq bo‘lmagan sababga, o‘zining aybisiz xatti-harakatiga ko‘ra lozim darajada bajara olmayapti va bu uchun o‘qituvchini intizomiy jazoga tortish to‘g‘ri bo‘lmaydi.
❓Qolaversa, o‘quvchilarni darsdan qochganligida xodimning ham, ish beruvchining ham aybi yo‘q ekan, bu yerda ayb darsdan qochgan o‘quvchining ota-onasida bo‘lsa, u holda o‘qituvchining dars o‘ta olmay bekor turib qolsa, unga maosh to‘lash qanday bo‘ladi?
Javob shunday: bunda Mehnat kodeksi 266-moddasi 2-qismiga muvofiq, xodimga ana shu bekor turib qolgan vaqti uchun uning ta’rif stavkasi (maoshi) ning kamida uchdan ikki qismi miqdorida haq to‘lanadi.