BOLANI KIMDA QOLISHINI ANIQLASHDA UNING ROZILIGI SO‘RALADIMI?
SAVOL:
Ayolim bilan ajrashyapmiz bola kimda qoladi?
JAVOB:
Oliy sudi Plenumining 1998 yil 11 sentyabrdagi 23-sonli «Bolalar tarbiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan nizolarni hal qilishda sudlar tomonidan qonunlarni qo‘llash amaliyoti to‘g‘risida»gi qarorining 3-bandiga muvofiq boladan alohida yashayotgan ota-onaning huquqidan kelib chiqqan holda u bilan ko‘rishishda, shuningdek sud boshqa-boshqa turadigan ota-onalar o‘rtasida bo‘lgan ularning qaysi biri bilan qaysi bolasi yashash uchun qolishi to‘g‘risidagi nizolarni hal etishda ota va onaning huquq va majburiyatlarining tengligiga asoslangan holda, voyaga yetmagan bolalarning manfaatlariga va xohishlariga mos keladigan hal qiluv qarori chiqarishi lozim.
✅Bunda sud ota-onadan birining moddiy-maishiy ahvoli ustunligining o‘zi bolani unga olib berish uchun asos bo‘la oladigan shart hisoblanmasligini nazarga olgan holda:
✅ bolaning ota-onadan, aka-uka, opa-singillaridan qaysi biriga bog‘lanib qolganligini;
✅ ota-onadan qaysi biri bolalariga nisbatan ko‘proq g‘amxo‘rlik va e’tibor ko‘rsatayotganligini;
✅ bolalarning yoshini va ota-onadan qaysi biriga ko‘ngil qo‘yganligini;
✅ ota-onaning axloqiy va boshqa shaxsiy fazilatlarini;
✅ ota-onaning har biri bilan bola o‘rtasidagi munosabatlarni;
✅ bolani tarbiyalash va uning kamoloti uchun shart-sharoitlar (ota-onasining ma’lumot turi, ish tartibi, moddiy hamda oilaviy ahvoli va boshqalar) yaratish imkoniyatini e’tiborga oladi.
☝️Shunday ekan, sud bolalarning kimda qolishi masalasini hal qilishda birinchi navbatda yuqoridagi mezonlarga tayanadi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 22.04.2019 yildagi PQ – 4296-sonli “Bola huquqlari kafolatlarini yanada kuchaytirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori 3-bandiga ko‘ra oilada bolaning manfaatlariga taalluqli har qanday masala hal qilinayotganda, shuningdek, har qanday sud muhokamasi yoki ma’muriy muhokama davrida bola o‘z fikrini ifoda qilishga haqlidir.
✅Bunda qaror qabul qilishga vakolatli organlar (shaxslar) bolaning manfaatiga taalluqli masalani hal qilishda oqilona va mustaqil fikrlash qobiliyatiga ega bolaning fikrini, uning yoshidan qat’i nazar, jiddiy omil sifatida ko‘rib chiqishi hamda bolaning eng ustun manfaatlarini nazarda tutuvchi qarorni qabul qilishi shart degan qoida belgilangan.
✅Tibbiyot xodimlarining aniqlashicha, bolada 10 yoshdan keyin oqilona va mustaqil fikrlash qobiliyati shakllana boshlaydi. Shu tufayli sudlarda 10 yoshga to‘lgan bolalarning fikri inobatga olinishi nazarda tutilgan.
❗️Yuqoridagi qoidalarga ko‘ra sizlardagi vaziyatda sud bolaning ota yoki onada qolishini aniqlashda birinchi galda bolaning yoshiga emas, yuqoridagi mezonlarga tayanadi. Bu holatda sizlar sud qaroridan norozi bo‘lsangiz, unda yuqori sudga apellyatsiya tartibida shikoyat qilishingiz mumkin.
✅Eslatib o‘tamiz, bizning kanal orqali barcha yuridik hujjatlarga, shuningdek yuqoridagi da’vo arizasiga ham buyurtma qilishingiz mumkin