❓Qanday belgilar appendisitdan darak beradi?
Taomlanishdagi o‘ziga xos xususiyatlar va iqlim sharoiti tufayli yurtimiz aholisi orasida oshqozon-ichak tizimi kasalliklari tez-tez uchraydi. Shulardan biri o‘tkir ko‘richak (appendisit) xastaligidir.
— O‘tkir appendisit – chuvalchangsimon o‘simtaning yallig‘lanishi hisoblanib, oshqozon-ichak tizimining eng xavfli kasalliklaridan biri, — deydi jarroh Nozim O‘rmonov. — Ayniqsa, u jiddiy asoratlarning tez rivojlanishi va paydo bo‘lishi bilan juda xatarli.
Har bir inson hayoti davomida o‘tkir appendisitga duch kelish ehtimoli yuqori. Xastalik asosan 5-40 yoshli odamlarda ko‘p kuzatiladi. 40 yoshdan keyin uning yuzaga kelishi ehtimol past, lekin butunlay uchramaydi, degani emas.
Tez-tez ich qotishlari, ichak peristaltikasining buzilishi, taomlarda o‘simlik tolalarining yetishmasligi, me’yoridan ortiq ovqatlanish, me’da-ichak tizimining bir qator yuqumli xastaliklari va parazitlar uni keltirib chiqaruvchi asosiy omillar hisoblanadi.
Shuningdek, irsiy moyillik, yomon odatlar (tamaki chekish, spirtli ischimliklar iste’mol qilish), stresslar, vitaminlar va mikroelementlarning yetishmasligi tufayli immunitetning zaiflashishi ham ushbu xastalikka sabab bo‘lishi mumkin.
O‘tkir appendisitning eng asosiy belgisi qorin bo‘shlig‘idagi kuchli og‘riqlar bo‘lib, u asosan kechasi yoki ertalab paydo bo‘ladi. Kataral bosqichda og‘riq birinchi marta butun qorin bo‘shlig‘iga tarqaladi yoki uning yuqori qismida kuzatiladi.
Biroq keyinchalik kindikdan pastga va beldan biroz yuqoriga siljiydi. Vaqt o‘tishi bilan og‘riq tabiati ham o‘zgarib, kulganda yoki yo‘talganda va chuqur nafas olganda kuchayadi.
Qolaversa, ich qotish yoki ich ketishi, tana haroratining ko‘tarilishi, ko‘ngil aynishi va qayt qilish appendisitning asosiy belgilari hisoblanadi.
O‘tkir appendisit kattalarga qaraganda bolalarda kuchli va tez kechadi. Ya’ni, 6-12 soat o‘tmasidanoq, appendisit devori chirib, yorilishi va qorin bo‘shlig‘iga yiring tarqalib ketishi mumkin.
‼️Shu bois agar yuqoridagi belgilar kuzatilsa, shifokorga murojaat qilish lozim.
Appendisit odatda jarrohlik yo‘li bilan davolanadi. Ba’zida uni olib tashlamasdan, konservativ muolaja qilish mumkin va bu holatda bemorga antibiotiklar buyuriladi.