Rahbar xodimlarini o‘zining dachasida ishlatishi mumkinmi?
@Yurist_Xizmati 4529-savol:
Assalomu alaykum hurmatli yuristlar.
Savolim shundan iborat. Men ta'lum sohasida ishlayman, "aytsam tilim aytmasam dilim" og‘riydi. Maktab direktori ishchi xodimlarni o‘zining korxonasi yoki "dacha"sida ish vaqti olib borib ishlatishi. 2-3 oylab o‘zining manfaati uchun ishlatib davlat tomonidan ishchilarga oylik berishi qanchalik to‘g‘ri. Biror bir nazoratga oladigan tashkilot bormi? Buni nafaqat men atrofdagi xalq ham ko‘eib ruribdi.Ana shundan keyin xalqning nafrati o‘yg‘onadi. Balki shunday ogohlantirishlar qo‘shtirnoq ichidagi rahbarlarni bunday nojuya harakatlardan qaytarar. Rahmat javob uchun.
YURIST JAVOBI:
Buning noto‘g‘riligini o‘zingiz va katta ehtimol bilan o‘sha maktabda ishlaydiganlarning ko‘pchiligi biladi. Lekin turli sabablarga ko‘ra (yuzhotirlik, qo‘rquv, andisha va boshqalar) hozirga qadar shikoyat qilmagansizlar.
❌ Aslida ish beruvchi tomonidan xodimlarni mehnat shartnomasida shartlashilmagan ishlarga jalb qilish taqiqlanadi.
♂️ Avvalo, shuni aytish kerakki, Mehnat kodeksining 5-moddasi majburiy mehnat biror-bir jismoniy shaxsdan jazoni qo‘llash tahdidi ostida talab etiladigan, bajarilishi uchun ushbu shaxs ixtiyoriy ravishda o‘z xizmatlarini taklif qilmagan har qanday ishni yoki xizmatni anglatishi belgilangan hamda majburiy mehnat taqiqlangan.
Shuningdek, Mehnat kodeksi kodeks 115-moddasiga ko‘ra ish beruvchi xodimdan quyidagilarni talab qilishga haqli emas:
agar ushbu Kodeksda va boshqa qonunda boshqacha qoidalar belgilanmagan bo‘lsa, mehnat shartnomasida shart qilib ko‘rsatilmagan ishni bajarishni;
qonunga xilof bo‘lgan, xodimning yoki boshqa shaxslarning huquqlarini buzadigan, hayoti va sog‘lig‘ini xavf ostiga qo‘yadigan, ularning sha’ni, qadr-qimmati hamda ishchanlik obro‘siga putur yetkazadigan harakatlarni amalga oshirishni.
Ikkinchidan, Pedagogning maqomi to‘g‘risidagi qonun 5-moddasiga asosan pedagogni kasbiy faoliyati bilan bog‘liq bo‘lmagan ishlarga jalb etish taqiqlangan.
Uchinchidan, Vazirlar Mahkamasining 349-sonli “O‘zbekiston Respublikasida Majburiy mehnatga barham berishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarorida xodimlarning kafolatlangan mehnat huquqlarini ta’minlash, biron-bir shakldagi majburiy mehnatdan foydalanish taqiqlangan.
❗️Bu vaziyatda tuman prokuraturasiga shikoyat qilishingiz lozim. Agar ish beruvchi haqiqatdan ham xodimlarni o‘zining shaxsiy ishlariga jalb etayotgan bo‘lsa, unga nisbatan Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining 51-moddasiga binoan bazaviy hisoblash miqdorining 50 baravaridan 100 baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.